آمنيوسنتز پروسه ايست كه طي آن مقداري از مايع اطراف جنين توسط سوزن نازكي بيرون كشيده شده و جهت آزمايش در اختيار آزمايشگاه قرار ميگيرد
چه موقع آمنيوسنتز انجام ميشود؟
موقعي كه در طي آزمايشهاي غربالگري يا انجام سونوگرافي يا اكوكارديوگرافي جنين، شك به بيماري يا سندرم خاصي باشد و يا والدين ناقل يك بيماري شناخته شده با ژن مشخص باشند و قصد بررسي جنين از لحاظ ابتلا به آن بيماري باشد كه اواخر هفته پانزده يا اوايل هفته شانزدهم بارداري انجام ميشود
چگونه آمنيوسنتز انجام ميشود؟
يك سوزن نازك از راه شكم و از اطراف ناف وارد ميشود. حتما توسط سونوگرافي بررسي ميگردد كه سوزن دقيقا كجا ميرود و احتياط ميشود كه به جنين برخورد نكند. سپس چند سي سي از مايع اطراف جنين كشيده شده و سوزن خارج ميشود. كل پروسه بيشتر از سه الي پنج دقيقه طول نميكشد و درد آن در حد تزريق يك آمپول است. بعد از پروسه ممكن است از شما خواسته شود كه بصورت ناگهاني از روي تخت بلند نشويد و دقايقي استراحت نموده سپس برخيزيد. در موارد بسيار نادري ممكن است بدليل جايگيري خاص جنين و جفت، نياز به ورود سوزن از طريق كانال واژينال باشد ولي خيلي نادر است. ممكن است قدري بيحسي موضعي نيز داده شود ولي لازم نيست
آيا ممكن است سوزن به جنين برخورد كند؟
احتمالش خيلي كم است و در حد صفر ميباشد چون پروسه با هدايت و نظارت از طريق سونوگرافي انجام ميشود
خطر آمنيوسنتز براي مادر چقدر است؟ خطر آمنيوسنتز براي جنين چقدر است؟
براي مادر تقريبا صفر. براي جنين فقط نيم تا يك درصد
عوارض شايع و بي خطر آمنيوسنتز در مادر چيست؟
درد و پيچش شكم، لكه بيني مختصر تا دو روز و ريزش مايع اطراف جنين در حد بسيار مختصر تا دو روز
خطرات آمنيوسنتز براي جنين چيست؟
بيشتر بحث سقط يا عفونت مطرح ميشود وليكن احتمال وقوع آن فقط نيم درصد ميباشد
پس از آمنيوسنتز چه اقداماتي لازم است؟
پيشنهاد ميشود كه مادر مدت يك الي سه روز در منزل استراحت نمايد و فقط جهت استفاده از دستشويي از رختخواب خارج شود. انواع مايعات (آب، شير پاستوريزه، دوغ پاستوريزه بدون گاز، انواع آبميوه هاي طبيعي، چاي كمرنگ،...) به وفور مصرف شوند و غذا سبك و مقوي ميل شود تا فشار به شكم و لگن و رحم وارد نشود. و نيز اكيدا توصيه ميشود كه مادر يبوست نداشته باشد. همچنين بهتر است كه تا يك الي دو شبانه روز بعد از آمنيوسنتز، ورزش و رابطه جنسي انجام نشود.
علائم خطر بعد از آمنيوسنتز چيست؟
درد و اسپاسم شكم خصوصا طي چند ساعت اول طبيعي تلقي ميشود. گرفتگي عضلات، ضعف و تهوع نيز با استراحت برطرف ميشوند. ريزش مختصر مايع رحمي در حد دو سه قاشق در شبانه روز و نيز لكه بيني مختصر طي دو روز اول مشكل زا نيستند. وليكن ريزش مايع شديد، خونريزي، درد شديد و طولاني و يا تب بيشتر از 38 درجه، مسائلي هستند كه حتما نيازمند ويزيت فوري توسط پزشك معالج يا مراجعه به اورژانس بيمارستان مربوطه ميباشند
آيا آبريزش بعد از آمنيوسنتز حتما مساوي با سقط است؟
خير. در صورت نياز، فرد با اين مشكل بستري شده و تحت استراحت مطلق قرار ميگيرد و نظارت دقيق جهت بررسي وضعيت صورت ميگيرد. معمولا خطرناك نيست
خانمهاي با گروههاي خوني ار هاش منفي چه اقداماتي بعمل آورند؟
طي حداكثر 72 ساعت بعد از انجام آمنيوسنتز بايستي آمپول روگام تزريق نمايند
آيا در صورت درد زياد ميتوان مسكن مصرف كرد؟
بله. مصرف قرص استامينوفن ساده ضرري ندارد
آيا بعد از انجام آمنيوسنتز ميتوان رانندگي كرد يا مسافتهاي طولاني را در ماشين طي نمود؟
جواب بله است اما توصيه نميشود. بهتر است در ازاي هر 45 دقيقه رانندگي مدت 15 دقيقه به آرامي قدم بزنيد و داخل خودرو وضعيت راحت و نيز مصرف مايعات كافي را فراموش نفرماييد
خانمهايي كه آسپرين يا هپارين يا انوكساپارين استفاده ميكنند چه تدابيري در نظر داشته باشند؟
انوكساپارين لازم است كه بسته به دوز مصرفي و با نظارت پزشك معالج حدود 12 الي 24 ساعت قبل از پروسه قطع شود و پس از انجام آمنيوسنتز دوباره شروع شود. هپارين هم لازم است كه بسته به دوز مصرفي و با نظر پزشك معالجتان بين 6 تا 12 ساعت قبل از پروسه قطع شود و بعد از آن دوباره شروع شود. در خصوص مصرف آسپرين در پروسه هاي تهاجمي باور بر اين است كه بايستي يك هفته قبلتر قطع شود وليكن فوريت انجام پروسه و نظر پزشك معالج ارجح است. توجه داشته باشيد كه در صورت مصرف سه داروي فوق همزمان با آمنيوسنتز احتمال لكه بيني يا خونريزي بسيار خفيف و محدودي وجود دارد كه معمولا جاي نگراني نيست
آيا جهت انجام آمنيوسنتز نياز به آمادگي خاصي نظير پر بودن مثانه يا ناشتا بودن هست؟
خير. بلكه لازم هست كه مثانه قبل از پروسه تخليه شود. در صورت داشتن تهوع ميشود دو ساعت قبل از پروسه، داروي ضد تهوع تجويز شده توسط پزشكتان (مثل اندانسترون يا همان دميترون) را بصورت خوراكي يا تزريقي مصرف نماييد
براي آمنيوسنتز به چه شخصي و كجا مراجعه شود؟
آمنيوسنتز يك پروسه تهاجمي تلقي ميگردد كه حتما بايستي توسط فلوشيپ پريناتولوژي (يعني متخصص زنان و زايماني كه فوق تخصص طب مادر و جنين و حاملگي هاي پر خطر را دارد) صورت بگيرد. اين پروسه بايد حتما در يك مركز مجهز نظير بيمارستان فوق تخصصي زنان صارم تهران صورت بگيرد.
اگر بعد از انجام آمنيوسنتز دچار هر گونه عارضه اي شديد يا سوالي داشتيد چه اقدامي بهتر است؟
ميتوانيد در هر ساعت از شبانه روز با شماره چهار رقمي 4702 بيمارستان صارم تهران تماس بگيريد و از اپراتور درخواست وصل شدن به اورژانس را نماييد و سوالات خود را بپرسيد و راهنمايي بگيريد. به جز آن هم ميتوانيد در هر ساعت از شبانه روز به اورژانس بيمارستان صارم تهران مراجعه فرماييد و از خدمات بهره بگيريد
جواب آمنیوسنتز در طول چه مدتی آماده میشود؟
در بیمارستان صارم جواب آمنیوسنتز طی دو مرحله آماده میشود:
- جواب اول طی 3 الی 5 روز (یا کمی دیر و زود تر بسته به شلوغی آزمایشگاه) به دست مراجع میرسد. در این جواب با روش QFPCR فقط کروموزومهای جنسی و 13 و 18 و 21 بررسی و جواب داده میشوند. جنسیت نیز در این مرحله مشخص میگردد. اگر در این مرحله تعداد یکی از کروموزومها به جای دوتا، سه تا گزارش شود پزشکی قانونی به شرطی که سن بارداری از روی سونوگرافی کمتر از 19 هفته باشد مجوز سقط را صادر میکند منتها باید جواب که به روش QFPCR به دست آمده با یک روش دیگر نیز چک و تایید شود که در بیمارستان صارم با روش FISH در مدت کمتر از 48 ساعت تایید صورت میگیرد
- جواب دوم حدود یک ماه بعد (یا کمی دیر و زود تر بسته به شلوغی آزمایشگاه) آماده میشود که در آن کل کروموزومها از لحاظ تعداد، شکستگی، معکوس شدگی، جابجایی، حذف و... بررسی و گزارش میشوند
